Ονοματικές Δευτερεύουσες Προτάσεις (Συντακτικός ρόλος) Θεωρία

Ονοματικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που είναι ισοδύναμες με:

α) ονόματα ουσιαστικά,

β) ονόματα επίθετα

γ) αντωνυμίες
και χρησιμοποιούνται ως όροι της πρότασης από την οποία εξαρτώνται, δηλαδή ως:

α) υποκείμενο,

β) αντικείμενο,

γ) κατηγορούμενο,

δ) προσδιορισμός.

Μερικές φορές μπορούν να αντικαταστήσουν ένα όνομα ή να αντικατασταθούν από ένα όνομα.
 

Παραδείγματα:

1) Είναι γνωστό ότι οι Κορίνθιοι ναυπήγησαν τριήρεις.

Η δευτερεύουσα πρόταση: «ότι οι Κορίνθιοι ναυπήγησαν τριήρεις» χρησιμοποιείται ως υποκείμενο της κύριας πρότασης.

(Ποιο είναι γνωστό = ότι οι Κορίνθιοι ναυπήγησαν τριήρεις.)

Θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε τη δευτερεύουσα πρόταση με όνομα, π.χ.

Είναι γνωστή η ναυπήγηση τριήρεων από τους Κορινθίους.

2) Θέλω να φάω.

Η δευτερεύουσα πρόταση «να φάω» χρησιμοποιείται ως αντικείμενο της κύριας πρότασης.

   

(Τι θέλω = να φάω)

Θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε τη δευτερεύουσα πρόταση με όνομα, π.χ.

Θέλω φαγητό.
 

3) Αυτό μόνο σου λέω, να κάτσεις φρόνιμα.

Η δευτερεύουσα πρόταση: «να κάτσεις φρόνιμα» χρησιμοποιείται ως προσδιορισμός (επεξήγηση) της αντωνυμίας αυτό.

Οι ονοματικές προτάσεις ανάλογα με την ιδιαίτερη σημασία τους και ανάλογα με το σύνδεσμο που τις εισάγει χωρίζονται σε:

α) ειδικές,

β) βουλητικές,

γ) ενδοιαστικές,

δ) πλάγιες ερωτηματικές και

ε) ονοματικές αναφορικές.